Istorija

Posredovanje je alternativni postupak (metod) rešavanja sporova ili predmeta, vansudska aktivnost koja je sada regulisana Zakonom br. 06/L-009 o posredovanju, koju dobrovoljno primenjuju dve ili više sukobljenih strana uz pomoć jednog ili više medijatora. To je brži, lakši i jeftiniji postupak ili specijalizovana delatnost od sudskih postupaka. Medijator je treća, nepristrasna osoba, licencirana od strane Ministarstva pravde, izabrana da posreduje između strana u rešavanju sporova ili predmeta koje imaju, u skladu sa principima i pravilima medijacije, definisanim gore navedenim zakonom i drugim podzakonskim aktima.

Në vitin 2008 për herë të parë në Republikën e Kosovës u aprovua Ligji i parë për Ndërmjetësim (Nr 03/L-057) duke vënë bazat e para të institucionalizimit të ndërmjetësimit si procedurë në Kosovë. Në periudhën para kësaj dhe më pas në fillimet e saj, implementimi i kësaj procedure dhe qasja praktike në të u përkrah nga donator dhe partner zhvillimor të ndryshëm si Partners Kosova – Qendra për Menaxhimin e Konflikteve, Agjensioni i Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Europë në Kosovë (OSBE), Misioni i Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), Programi për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNDP), Bashkimi Europian në Kosovë (BE), CSSP Qendrën e Berlinit për Ndërmjetësim Integrues (CSSP) dhe Qendra për Zgjidhjen Alternative të Kontesteve – Qendra për Ndërmjetësim Mitrovicë (ADRC – MCM). Një numër i këtyre akterve si USAID, INL, ADRC – MCM vazhdojnë të jenë të angazhuara dhe mbështesin ndërmjetësimin në Kosovë.

Prvi centri za medijaciju na Kosovu (kao mehanizmi ili strukture koji operacionalizuju medijaciju i čine proceduru pristupačnom, organizuju i upravljaju upućuju/prihvataju sporove ili predmete od sudova i tužilaštava i uspostavljaju prateće procese u zemlji, omogućavaju samopronalaženje vansudske medijacije i okupljanje medijatora pod regionalnim okriljem) su otvoreni 2011. i 2012. godine u Uroševcu, Đakovici, Peći i Gnjilanu, a zatim u Prištini i Mitrovici 2013. i Prizrenu 2014. godine.

Ndërsa, ndërmjetësuesit e parë në Kosovë janë licencuar në 2011 nga Ministria e Drejtësisë, gjenerata e dytë në 2014 dhe e fundit të licencuar në vitin 2017. Trajnimi i tyre u mbështet kryesisht nga akterë vendorë dhe ndërkombëtar (USAID dhe ADRC – MCM, EU, UNDP, CSSP, Partners Kosova) në bashkëpunim me Komisionin për Ndërmjetësim. Ata/o u certifikuan nga Komisioni për Ndërmjetësim dhe u licencuan nga Ministria e Drejtësisë. Tani, në Kosovë ka, sipas Regjistrit të Ndërmjetësuesve të Kosovës të vitit 2017, 189 ndërmjetësues/e të regjistruar dhe licencuar.

Da bi se obezbedila stabilnost medijacije na Kosovu i očekivanje donošenja novog zakona o medijaciji u zemlji, Kosovski sudski i tužilački saveti su počeli 2017. i 2018. godine, imenovanje službenika ili činovnika u osnovnim sudovima i tužilaštvima odgovornim za sudsko i tužilačko posredovanje. Ovo označava početak prenosa ili integracije medijacije ili rada iz centara u sudove i tužilaštva.

Ligji i ri Nr 06/L-009 për Ndërmjetësim ka hyrë në fuqi në vitin 2018, duke sjellë risi dhe reforma në procedurë si dispozitat për integrimin e ndërmjetësimit në gjykata dhe prokurori përmes zyrtarëve për ndërmjetësim dhe hapësirave të dedikuara për ndërmjetësim brenda këtyre institutcioneve, për ndërmjetësimin e detyrueshëm, ndërmjetësimin online, themelimin e Odës së Ndërmjetësuesve,  ekzekutueshmërinë e marrëveshjeve të arritura në procedurë të ndërmjetësimit (në mënyrë specifike atyre të arritura në procedurën e ndërmjetësimit me vetë-inicim të palëve). Tani, ndërmjetësimi zhvillohet në bazë të këtij ligji të ri të ndërmjetësimit dhe akteve tjera nënligjore që kanë hyrë në fuqi në periudhën 2019 – 2021.

Ministarstvo pravde je 2. novembra 2019. godine po prvi put organizovalo Skupštinu za osnivanje Komore medijatora, a 17. novembra osnovana je Komora medijatora Republike Kosovo i njeni organi su izabrali:

• Faton Morina, Predsednik
• Adelina Bojaxhiu Sopi, Predstavnik odbora za region Prištine
• Ganimete Xhelili, Predstavnik odbora za region Gnjilane
• Shtjefën Kajtazi, Predstavnik odbora za region Đakovice
• Haxhi Ibërdemaj, Predstavnik odbora za region Peći
• Shaban Rexha, Predstavnik odbora za region Peći
• Edmond Kumnova, Predstavnik odbora za region Mitrovice
• Baki Morina, Predstavnik odbora za region Prizrena

II (druga) Skupština Komore je 18. decembra 2021. godine izabrala novo predstavništvo (predsednika i 7 članova odbora/regionalnih predstavnika):

• Ganimete Xhelili, Predsednik
• Nexhip Sheholli, Predstavnik odbora za region Prištine
• Ruzhdi Gagica, Predstavnik odbora za region Gnjilane
• Shtjefën Kajtazi, Predstavnik odbora za region Đakovice
• Haxhi Ibërdemaj, Predstavnik odbora za region Peći
• Shaban Rexha, Predstavnik odbora za region Peći
• Mentor Boja, Predstavnik odbora za region Mitrovice
• Baki Morina, Predstavnik odbora za region Prizrena

Tani në vitin 2022, në Kosovë ka 189/190 ndërmjetësues/e të regjistruar dhe licencuar dhe prej tyre 95 janë pjesë, anëtarë të ONDK-së.