Background

Mediation is an alternative procedure (method) of resolving disputes or cases, an extrajudicial activity now regulated by Law No 06/L-009 on Mediation, applied voluntarily by two or more conflicting parties with the help of one or more mediators. It is a faster, easier and cheaper procedure or specialized activity than judicial procedures. A mediator is a third, impartial person, licensed by the Ministry of Justice, selected to mediate between parties to resolve the disputes or cases they have, in accordance with the principles and the rules of mediation, defined by the law referred above and other sub-legal acts.

Në vitin 2008 për herë të parë në Republikën e Kosovës u aprovua Ligji i parë për Ndërmjetësim (Nr 03/L-057) duke vënë bazat e para të institucionalizimit të ndërmjetësimit si procedurë në Kosovë. Në periudhën para kësaj dhe më pas në fillimet e saj, implementimi i kësaj procedure dhe qasja praktike në të u përkrah nga donator dhe partner zhvillimor të ndryshëm si Partners Kosova – Qendra për Menaxhimin e Konflikteve, Agjensioni i Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Europë në Kosovë (OSBE), Misioni i Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), Programi për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNDP), Bashkimi Europian në Kosovë (BE), CSSP Qendrën e Berlinit për Ndërmjetësim Integrues (CSSP) dhe Qendra për Zgjidhjen Alternative të Kontesteve – Qendra për Ndërmjetësim Mitrovicë (ADRC – MCM). Një numër i këtyre akterve si USAID, INL, ADRC – MCM vazhdojnë të jenë të angazhuara dhe mbështesin ndërmjetësimin në Kosovë.

The first Mediation Centers in Kosovo (as mechanisms or structures that operationalize mediation and make the procedure accessible, organize and administer the referral/acceptance of disputes or cases from courts and prosecutions and establish accompanying processes in the country, enable self-referred/out-of-court mediation and assemble mediators under regional umbrellas) were opened in 2011 and 2012 in Ferizaj, Gjakova, Peja and Gjilan and then in Pristina and Mitrovica in 2013 and Prizren in 2014.

Ndërsa, ndërmjetësuesit e parë në Kosovë janë licencuar në 2011 nga Ministria e Drejtësisë, gjenerata e dytë në 2014 dhe e fundit të licencuar në vitin 2017. Trajnimi i tyre u mbështet kryesisht nga akterë vendorë dhe ndërkombëtar (USAID dhe ADRC – MCM, EU, UNDP, CSSP, Partners Kosova) në bashkëpunim me Komisionin për Ndërmjetësim. Ata/o u certifikuan nga Komisioni për Ndërmjetësim dhe u licencuan nga Ministria e Drejtësisë. Tani, në Kosovë ka, sipas Regjistrit të Ndërmjetësuesve të Kosovës të vitit 2017, 189 ndërmjetësues/e të regjistruar dhe licencuar.

To ensure the stability of mediation in Kosovo and pending a new mediation law in the country, the Kosovo Judicial and Prosecutorial Councils began in 2017 and 2018, appointing officials or clerks within Basic Courts and Prosecutions responsible for the court and prosecution-related mediation. This marks the beginning of the transfer or integration of the mediation activity or work from the centres to courts and prosecutions.

Ligji i ri Nr 06/L-009 për Ndërmjetësim ka hyrë në fuqi në vitin 2018, duke sjellë risi dhe reforma në procedurë si dispozitat për integrimin e ndërmjetësimit në gjykata dhe prokurori përmes zyrtarëve për ndërmjetësim dhe hapësirave të dedikuara për ndërmjetësim brenda këtyre institutcioneve, për ndërmjetësimin e detyrueshëm, ndërmjetësimin online, themelimin e Odës së Ndërmjetësuesve,  ekzekutueshmërinë e marrëveshjeve të arritura në procedurë të ndërmjetësimit (në mënyrë specifike atyre të arritura në procedurën e ndërmjetësimit me vetë-inicim të palëve). Tani, ndërmjetësimi zhvillohet në bazë të këtij ligji të ri të ndërmjetësimit dhe akteve tjera nënligjore që kanë hyrë në fuqi në periudhën 2019 – 2021.

On November 2, 2019, the Ministry of Justice organized for the first time an Assembly for the Establishment of the Chamber of Mediators, and on November 17, the Chamber of Mediators of the Republic of Kosovo was established and its bodies elected:

• Faton Morina, President
• Adelina Bojaxhiu Sopi, Board Representative for Pristina Region
• Ganimete Xhelili, Board Representative for Gjilan Region
• Shtjefën Kajtazi, Board Representative for Gjakova Region
• Haxhi Ibërdemaj, Board Representative for Peja Region
• Shaban Rexha, Board Representative for Peja Region
• Edmond Kumnova, Board Representative for Mitrovica Region
• Baki Morina, Board Representative for Prizren Region

On December 18, 2021, the II (second) Assembly of the Chamber elected a new representation (president and 7 board members/regional representatives):

• Ganimete Xhelili, President
• Nexhip Sheholli, Board Representative for Pristina Region
• Ruzhdi Gagica, Board Representative for Gjilan Region
• Shtjefën Kajtazi, Board Representative for Gjakova Region
• Haxhi Ibërdemaj, Board Representative for Peja Region
• Shaban Rexha, Board Representative for Peja Region
• Mentor Boja, Board Representative for Mitrovica Region
• Baki Morina, Board Representative for Prizren Region

Më 24 Shkurt 2024 u mbajt Kuvendi III (i tretë) zgjedhor i ONDK ku u zgjedhen organet e reja, rizgjedhet kryetarja dhe 7 anëtarë të bordit, përfaqësues/e të rajoneve:

• Ganimete Xhelili, President
• Anita Kosumi, Përfaqësuese e Bordit të Rajonit të Prishtinës
• Hidajete Ismaili, Përfaqësuese e Rajonit të Gjilanit
• Nora Dobruna, Përfaqësuese e Rajonit të Gjakovës
• Shkelzen Dreshaj, Përfaqësues i Rajonit të Pejës
  
• Teuta Bajrami, Përfaqësuese e Rajonit të Ferizaj
  
• Edmond Kumnova, Board Representative for Mitrovica Region
  
• Arijeta Hoti Haxhiajdini, Përfaqësuese e Rajonit të Prizrenit